در دنیای پیشرفته و دیجیتالی امروز، امضای الکترونیک به عنوان یکی از مهمترین فرآیندها، برای اعتبارسنجی و تأیید اسناد و قراردادها شناخته میشود. این فرآیند، که از تکنولوژیهای رمزنگاری و امنیتی بهره میبرد، به افراد و سازمانها این امکان را میدهد که به صورت دیجیتال و از راه دور اسناد خود را امضا و تأیید کنند، بدون اینکه نیاز به حضور حضور فیزیکی در یک مکان خاص داشته باشند. امضای الکترونیک نه تنها بهبود سرعت و کارایی فرآیندهای کسب و کار را تسهیل میکند، بلکه هزینههای مرتبط با چاپ، ارسال و نگهداری اسناد را نیز کاهش میدهد.
امضای الکترونیک اسناد و قراردادها نه تنها به فرآیندهای تجاری کمک میکند بلکه برای افراد نیز امکان انجام تعاملات مالی و حقوقی را به صورت آنلاین و سریعتر از قبل فراهم میآورد. با این حال، امنیت و اعتبار امضای الکترونیک، امری حیاتی است که نیازمند توجه ویژه به جزئیات فنی و حقوقی مربوطه است. از جمله این موارد میتوان به استفاده از امضای دیجیتال، گواهینامههای دیجیتال، سیاستها و ضوابط مشخص و رعایت قوانین محلی و بینالمللی اشاره کرد.
در این مقاله، به بررسی جزئیات و اهمیت امضای الکترونیک برای افراد و سازمانها میپردازیم و به طور دقیقتر راهنمایی میکنیم که چگونه میتوانید از این فناوری بهره ببرید و اسناد و قراردادهای خود را به صورت الکترونیکی تأیید و امضا کنید.
فرآیند امضای الکترونیک چگونه انجام میشود؟
فرآیند اعتبار سنجی و اخذ امضا الکترونیک شامل چند مرحله کلیدی است که هر کدام از آنها نیازمند توجه ویژه به جزئیات فنی و حقوقی میباشد. در اینجا تمامی این مراحل را به تفصیل برای شما آوردهایم و در ادامه راهنمایی مرحله به مرحله را برای انجام امضای الکترونیکی اسناد و مدارک به شما ارائه خواهیم کرد.
تولید کلیدهای عمومی و خصوصی
در ابتدا، برای امضای الکترونیکی یک جفت از کلیدهای عمومی و خصوصی تولید میشود. این کلیدها به عنوان ابزارهای اصلی برای امنیت و اعتبارسنجی امضاها و استفاده از رمزنگاری الکترونیکی استفاده میشوند.
تولید کلیدهای عمومی و خصوصی یک مرحله اساسی و حیاتی در فرآیند امضای الکترونیکی بوده که برای ایجاد امنیت و اعتبار در فرآیند امضای الکترونیکی اهمیت ویژهای دارند. در این بخش، به توضیح بیشتر درباره تولید و استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی پرداخته میشود.
کلید عمومی (Public Key)
کلید عمومی یکی از دو بخش کلیدهای رمزنگاری جفت است. این کلید به صورت عمومی و برای همه قابل دسترس است و معمولاً برای رمزگشایی اطلاعات استفاده میشود.
هر فرد یک جفت از کلیدهای عمومی و خصوصی را دارد. کلید عمومی برای دیگران منتشر میشود و همه میتوانند از آن برای رمزگشایی اطلاعات استفاده کنند.
کلید خصوصی (Private Key)
کلید خصوصی همراه با کلید عمومی ایجاد میشود و به صورت خصوصی برای فرد نگهداری میشود. این کلید برای رمزنگاری اطلاعات استفاده میشود و فقط صاحب آن میتواند از آن استفاده کند.
این اصل اهمیت بالایی در امنیت و اعتبارسنجی امضاها دارد، بنابراین باید بهطور محفوظ و امن نگهداری شود و هیچگاه نباید به دیگران منتشر شود.
نحوه تولید کلیدها
برای تولید کلیدهای عمومی و خصوصی، الگوریتمهای رمزنگاری ایجاد شدهاند. در این موارد به طور معمول از الگوریتمهای رمزنگاری نظیر RSA و ECC استفاده میشود.
در این الگوریتمها، کلیدهای عمومی و خصوصی به صورت جفتی ایجاد میشوند که رابطه ریاضی خاصی بین آنها وجود دارد.
اهمیت امنیتی کلیدها
امنیت کلیدهای عمومی و خصوصی بسیار حیاتی است. اگر کلید خصوصی فرد به دست نفر سومی بیفتد، امکان استفاده از آن برای جعل امضاها و دسترسی به اطلاعات حساس وجود دارد.
بنابراین، نگهداری امنیتی کلیدهای خصوصی بسیار مهم است و بهتر است در محیطهای امن نگهداری شوند.
محل ذخیره کلیدها
کلیدهای خصوصی باید در محیطهای امن نگهداری شوند، مانند کیفهای امنیتی یا سرورهای امن. در مقابل، کلیدهای عمومی معمولاً در دسترس عموم قرار میگیرند.
با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی، امکان امضای الکترونیکی امن و قابل اعتماد فراهم میشود. این کلیدها اساسیترین عنصر در فرآیند امنیتی امضای الکترونیکی محسوب میشوند و باید با دقت و حوصله مدیریت شوند تا امنیت فرآیند امضای الکترونیکی تضمین شود.
رمزنگاری امضا
رمزنگاری امضا یکی از اصول اساسی و حیاتی در فرآیند امضای الکترونیکی است که برای ایجاد امنیت و اعتبار در این فرآیند اهمیت دارد. در این بخش، به توضیح بیشتر درباره رمزنگاری امضا پرداخته میشود:
رمزنگاری امضا به این معناست که متن اصلی سند یا پیام با استفاده از کلید خصوصی فرد رمزگشایی شده و به دیگران ارائه میشود. این متن به همراه امضای دیجیتال، که با استفاده از کلید خصوصی ایجاد شده، تضمین میکند که متن اصلی توسط صاحب آن امضا شده است.
رمزنگاری امضا برای اطمینان از امنیت و اعتبار سند یا قرارداد بسیار حیاتی است. این فرآیند امکان محافظت از اطلاعات حساس و جلوگیری از تغییرات غیرمجاز در محتوای سند را فراهم میکند.
درفرآیند رمزنگاری امضای الکترونیک اسناد و قراردادها از الگوریتمهایی برای این منظور استفاده میشود.
برای رمزنگاری امضا معمولاً از الگوریتمهای رمزنگاری نظیر RSA (رمزنگاری ارایه شده توسط Rivest, Shamir, Adleman) و ECC (منحنیهای بیضوی) استفاده میشود.
این الگوریتمها امنیت بالایی را برای فرآیند رمزنگاری و امضای الکترونیک اسناد و قراردادها فراهم میکنند و به طور گسترده در سیستمهای امنیتی و امضای الکترونیکی استفاده میشوند.
تأیید امضا
تأیید امضا یک فرآیند است که در آن امضای الکترونیک توسط فرد یا سازمانی که آن را دریافت میکند، تأیید میشود. این فرآیند به منظور اعتبارسنجی امضا و اطمینان از اصالت و اعتبار محتوای سند یا پیام ارسالی صورت میگیرد. در فرآیند تأیید امضا، از کلید عمومی صاحب امضا، برای رمزگشایی امضای دیجیتال استفاده میشود. سپس، با استفاده از اطلاعات موجود در امضای دیجیتال، اعتبار و اصالت امضا تأیید میشود. اگر امضای دیجیتال معتبر باشد، به این معناست که سند یا پیام به طرز قابل قبولی توسط فرد یا سازمان مورد نظر امضا شده است و محتوای آن صحیح است و اعتبار دارد.
اگر امضای دیجیتال معتبر نباشد، این نشاندهنده تغییرات یا جعل در سند یا پیام میباشد، و به طور معمول رد و غیرقابل قبول است. تأیید امضا از طریق نرمافزارها و سیستمهای مختلف امنیتی صورت میگیرد و به اطمینان از صحت و اعتبار امضای الکترونیکی کمک میکند.
استفاده از امضای دیجیتال
امضای دیجیتال به عنوان یکی از مهمترین عناصر امضای الکترونیکی محسوب میشود. این امضا شامل مجموعهای از اطلاعات دیجیتال است که هویت فرد امضاکننده و اعتبار امضا را تأیید میکند. اطلاعات این امضا عموماً شامل مواردی مانند تاریخ و زمان امضا، الگوریتمهای رمزنگاری استفاده شده، و اطلاعات مربوط به کلیدهای عمومی و خصوصی میباشد.
امنیت امضای الکترونیکی
امنیت امضای الکترونیک اسناد وقراردادها اساسیترین ویژگی برای تضمین اعتبار و اصالت اسناد و قراردادهای الکترونیکی است. این امضا به وسیله تکنولوژیهای رمزنگاری دیجیتال و کلیدهای عمومی و خصوصی ایجاد میشود. در زیر، به برخی از جوانب امنیتی امضای الکترونیکی اشاره میشود.
رمزنگاری و کلیدهای عمومی و خصوصی
امضای الکترونیک با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی ایجاد میشود. این کلیدها اطلاعات را به طور ایمن رمزگشایی و رمزنگاری میکنند، از جمله امضاهایی که معمولاً اطلاعاتی حساس را دربر میگیرند.
اصالت اطلاعات
امضای الکترونیکی تضمین میکند که اطلاعات مرتبط با سند یا قرارداد به تغییر یا جعل معرض نشدهاند. این اصالت اطلاعات از طریق فرآیند رمزنگاری و امضای دیجیتال حفظ میشود.
تأیید هویت فرد امضاکننده
با استفاده از امضای الکترونیک، تأیید هویت فرد یا سازمان امضاکننده صورت میپذیرد. این موضوع به دلیل اطمینان از اینکه امضا از سوی صاحب حقوق بوده و هویت آن تأیید شده، دارای اهمیت است.
امنیت در انتقال اطلاعات
اطلاعات مرتبط با امضای الکترونیک به صورت رمزنگاری شده در شبکه ارسال میشوند، که این کار از حملات نفوذ و دزدی اطلاعات جلوگیری میکند. این امر اطمینان از امنیت در انتقال اطلاعات را فراهم میکند.
زمانبندی امضا
امضای الکترونیک معمولاً با اطلاعات زمانی همراه است که نشان میدهد امضا در زمان خاصی انجام شده است. این ویژگی به تأخیر گزارشها و جلوگیری از انجام تغییرات بعدی در سند یا قرارداد کمک میکند.
استفاده از استانداردها
استفاده از استانداردها و پروتکلهای امنیتی برای امضای الکترونیک، مانند PKI (زیرساخت کلید عمومی)، به تضمین امنیت میافزاید. این استانداردها قوانین و رویههایی را تعیین میکنند که از نظر امنیتی باید رعایت شود.
نگهداری امن کلیدها
کلیدهای عمومی و خصوصی، به عنوان عناصر اصلی امنیت امضای الکترونیک اسناد و مدارک، باید در محیطی امن نگهداری شوند. این امر از دسترسی غیرمجاز به این کلیدها جلوگیری به عمل میآورد.
به طور کلی، امنیت امضای الکترونیک از طریق استفاده از تکنولوژیهای رمزنگاری، تأیید هویت، اصالت اطلاعات و رعایت استانداردهای امنیتی به عنوان یک ابزار موثر برای حفاظت از اطلاعات و تضمین اعتبار در تعاملات الکترونیکی عمل میکند.
آموزش گام به گام و راهنمای گرفتن امضا الکترونیکی
یکی از روشهای اخذ امضای الکترونیک، استفاده از توکن سخت افزاری است. در این روش بعد از دریافت توکن از مراکز معتبر و نصب درایو آن در سیستم، برای این کار میان افزار دستینه را از سایت notary-news.ir دانلود کنید.
سپس برنامه را نصب کنید. بعد از نصب توکن سخت افزاری را به سیستم متصل کرده و وارد سایت ثبت من میشوید. ابتدا کد ملی را وارد میکنیم و سپس پیامک ارسال شده را در قسمت مشخص شده در سایت وارد میکنیم. اکنون با ورود به درگاه زنگوله را زده و گزینه در انتظار امضا را انتخاب میکنیم و پس از آن در انتظار سند. سپس گزینه امضای سند را انتخاب کرده و رمز توکن را وارد میکنیم. در انتها فقط باید سند خود را تایید کنیم. از گوشی هوشمند نیز میتوان به عنوان توکن استفاده کرد.
در این روش نیز پس از ورود به سایت نوتاری دات آی ار باید قسمت اخذ امضای الکترونیک را انتخاب کنید. سپس نرم افزار را دانلود کرده و آن را ران میکنیم. در اینجا باید دسترسی های لازم را باید بدهیم. پس ار فعال کرده دسترسی ها شماره تلفن و کد ملی را وارد میکنیم. سپس باید کد احراز هویت را که از طریق پیامک ارسال میشود را وارد کرده و فعال سازی را انجام دهیم. برای استفاده از توکن نیاز به تعیین رمز کاربری و رمز مدیریتی است.
پس از گذر از این مرحله باید مشخصات هویتی خود را وارد کنیم و وارد مرحله بعدی شویم. در این مرحله اطلاعات کارت بانکی را وارد میکنیم و مبلغ را وارد میکنیم. به قسمت پرداخت هزینه برگشته و شناسه پرداخت را وارد میکنیم. پی از این مرحله باید احراز هویت چهره انجام دهیم. گزینه شروع فرآیند را زده و دستورالعمل را انجام میدهیم تا هویت احراز شود.
اکنون باید روی گزینه صدور گواهی زده و رمز عبور را وارد نماییم. در اینجا به سامانه ثبت من وارد شده ایم. اکنون باید کد ملی خود را وارد کرده و رمز خود را نیز بزنیم. با ورود به صفحه ثبت من باید روز زنگوله زده و گواهی مورد نظر را انتخاب کنید. باید روی گزینه تایید امضا کلیک کنید تا کار به اتمام برسد.