آیا می‌دانید نرم افزار تحت وب چیست و چگونه بدون نصب از آنها استفاده می‌شود؟ برای آشنایی با نرم‌افزارهای تحت وب، مزیت‌های آنها و شناخت تفاوت آنها با نسخه‌های نصبی مانند نسخه ویندوزی، با این مقاله همراه باشید.
نرم افزار تحت وب نوع خاصی از نرم افزارهای کلاینت و سرور هستند که روش طراحی و توسعه آنها نسبت به نرم افزارهای ویندوزی مدرن تر و توانا تر بوده و سرعت رشد بسیار بالاتری را در سالهای اخیر داشته است ، نرم افزار تحت وب روی کامپیوتر کلاینت یا کاربر نصب نمی شود و کاربر با استفاده از Browser های مرسوم مانند (گوگل کروم ، فایرفاکس ) به آن دسترسی پیدا می کنند و از یک هسته مشترک بهره می برند و با تغییر در عملکرد یا آپدیت برای همه کاربران به روز میگردد.
نرمافزار تحت وب چیست و چه کاربردی دارد؟
فرایندهای کاری همیشه در حال تغییر هستند. امروزه میلیون‌ها کسب‌و‌کار همه یا بخش عمده‌ای از فعالیت‌هایشان را بر بستر اینترنت پیش می‌برند. اینترنت علاوه بر مدل‌های ارتباط با مشتریان و تامین‌کنندگان، روش‌های به‌کارگیری نرمافزارها را هم تغییر داده است. نرمافزارها انواع مختلفی دارند و سازمان‌ها بنا به نیازشان از مدل‌های متنوعی برای به‌کارگیری نرمافزار استفاده میکنند. این روزها به دلیل افزایش گسترده اینترنت، نرم‌افزارهای تحت وب رایج شده‌اند. در واقع هر سیستمی که بر بستر اینترنت قابل استفاده باشد را نرمافزار تحت وب می‌نامند.
از دیگر ویژگی‌ها و مشخصات فنی یک برنامه تحت وب (Web Base) آن است که از طریق مرورگرهای گوگل مثل کروم و فایرفاکس برای کاربران و مشتریان همواره در دسترس است. بنابراین مشتریان نیازی به نصب فیزیکی نرمافزار بر روی سیستم خود ندارند.
این نرمافزارها از یک هسته مرکزی پایدار بهره می‌برند که اعمال هر گونه تغییرات بر روی آن، برای تمامی کاربران در دسترس خواهد بود. شرکت‌هایی مثل گوگل و مایکروسافت، از پیشگامان و ارائه‌دهندگان نرم‌افزارهای تحت وب هستند.
با این حال، دامنه استفاده از برنامه‌های تحت وب، روز به روز در سراسر دنیا در حال گسترش است. برای نمونه می‌توان به انواع شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای سازمانی مختلف اشاره کرد.
تفاوت نرمافزار تحت وب و ویندوزی چیست؟
اولین و مهم‌ترین تفاوت سیستم‌های تحت وب و ویندوزی این است که سیستم‌های ویندوزی روی یک سیستم مرکزی نصب می‌شود اما سیستم‌های تحت وب روی وب سرورها اجرا می‌شوند و از طریق اینترنت قابل استفاده هستند.
نرم افزارهای تحت شبکه یا ویندوز وابسته به سیستم عامل هستند. یعنی بر روی ویندوز کار میکنند. در صورتی که نرم افزارهای تحت وب وابسته به سیستم عامل نیستند و روی ویندوز، لینوکس، اندروید و… قابل استفاده هستند.
برای استفاده از نرم افزار تحت ویندوز حتما باید در محلی که نرم افزار بر روی آن سیستم نصب شده حضور داشته باشید. اما در نرم افزار تحت وب هیچ محدودیتی در زمان و مکان استفاده وجود ندارد.
نرم افزارهای تحت شبکه یا تحت ویندوز برای اجرا نیاز به یک شبکه داخلی دارند. اما سامانه های تحت وب برای اجرا نیازی به شبکه ندارند.
نحوه کار نرم افزارهای تحت وب چگونه است؟
نرم افزارهای تحت وب ۲ بخش دارند و با ۲ زبان برنامه‌نویسی متفاوت نوشته می‌شوند. یک بخش برنامه سمت سرور و بخش دیگر برنامه سمت کاربر (Client) است که هر کدام با یک زبان متفاوت نوشته می‌شوند. نرم افزار تحت وب برای اجرا از ترکیب این دو زبان استفاده می‌کند و هم از اسکریپت‌های سمت سرور و هم از اسکریپت‌های سمت کاربر برای اجرای کامل بهره می‌گیرد. زبان‌های برنامه‌نویسی سمت کاربر باید زبان‌هایی باشند که مرورگر از آنها پشتیبانی می‌کند مانند HTML، CSS و JavaScript. نمونه زبان‌های برنامه‌نویسی سمت سرور نیز، پایتون (Python) و پی اچ پی (PHP) و دات نت (ASP.NET) هستند. در این برنامه‌ها ابتدا کاربر درخواست خود را از طریق شبکه یا اینترنت به وب‌سرور ارسال می‌کند. این درخواست از سمت وب‌سرور بررسی شده و به بخش سرویس‌دهنده برنامه ارسال می‌شود. بخش سرویس‌دهنده درخواست را اجرا کرده و نتیجه به وب‌سرور فرستاده می‌شود. در مرحله بعد، داده‌های خواسته شده توسط وب‌سرور به دستگاه کاربر فرستاده و به او نمایش داده می‌شود. این فرآیند با سرعت زیادی انجام می‌شود، به طوری که باعث خستگی مخاطب نمی‌شود.
مزایای استفاده از نرم افزار تحت وب چیست و چه تفاوتی با نسخه ویندوزی دارد؟
- یکی از دلایل محبوبیت برنامه های تحت وب، سادگی و قابل دسترس بودن در طول شبانه روز است. برای استفاده از برنامه های وب کافی است کاربر با استفاده از یک مرورگر با اینترنت وصل شود و از برنامه مورد نظر استفاده کند.
- کنترل نسخه برنامه تمام افراد از آخرین نسخه موجود روی سرور استفاده می کنند و نگرانی در مورد اینکه هر کدام از آخرین نسخه استفاده می کنند یا نه وجود ندارد.
- مستقل از پلت فرم هستند. اهمیتی ندارد که کاربر از چه نوع کامپیوتری استفاده می کند.
- در نرم افزارهای تحت وب به علت ماهیت شبکه‌ای و چند کاربر بودن آن، سرعت پردازش و پاسخگویی به کاربر بسیار کند‌تر از نرم افزارهای تحت ویندوز است. حتی سرعت پائین خطوط اینترنت در ایران و بعضاً غیر قابل دسترس بودن برخی سرویس های اینترنتی در برخی اوقات، مشکلاتی است که بر عملکرد نرم افزار تحت وب شما اثر زیادی می گذارد.
معایب نرم افزار تحت وب کدام است؟
نرم افزار تحت وب در برخی موارد برای اجرای درست و کامل به اینترنت نیاز دارد. این امر نشان دهنده یکی از عیوب بزرگ چنین برنامه‌هایی است. ممکن است شما در مواقعی به اینترنت دسترسی نداشته باشید. هنوز بسیاری از نقاط جهان وجود دارد که در آن اینترنت در دسترس نیست. بدون اتصال به اینترنت قابل اعتماد، استفاده از برنامه‌های تحت وب برای شما ممکن نخواهد بود.
همچنین، نرم افزارهای تحت وب کاملا وابسته به وب‌سایت و پورتال خود هستند. این بدان معناست که اگر وب‌سایت شما دچار مشکل شود، به احتمال زیاد استفاده از برنامه نیز دچار مشکل خواهد شد. از این رو، یک نرم افزار تحت وب برای ارائه بهترین عملکرد، نیازمند یک وب‌سایت و پورتال با کیفیت است.
عیب نهایی نرم افزارهای تحت وب این است که چندان شناخته شده نیستند و بسیاری از کاربران نمی‌دانند که کدام نرم افزارها دارای نسخه تحت وب هستند. بنابراین فقط مخاطبانی که نرم افزارهای مورد استفاده خود را به خوبی می‌شناسند، از نسخه‌های تحت وب آنها استفاده میکنند.
نمونه‌های نرم افزار مبتنی بر وب کدام است؟
شاید خود شما هم ندانید، اما به احتمال زیاد در حال حاضر در زندگی روزمره خود از یک یا چندین برنامه تحت وب استفاده می‌کنید. اپلیکیشن‌های Web Base، بسته به امکانات و نحوه استفاده از آنها، می‌توانند بسیار ساده بوده یا همانند نرم افزارهای ویندوز پیچیدگی داشته باشند. برخی از نمونه‌های نرم افزار مبتنی بر وب پیچیده عبارتند از:
- سیستم‌هایی که به ارائه خدمات تحت وب پرداخته و به شما امکان رزرو آنلاین اقامتگاه، بلیط و سایر خدمات را می‌دهند
- سیستم‌های پرداخت آنلاین
- وب‌پورتال‌های تعاملی (وب‌سایت‌هایی که عملکرد آنها مبتنی بر تعامل با رفتار کاربران است)
- سیستم تحت وب CRM برای کار با مجموعه داده‌های عظیم و مدیریت ارتباط با مشتریان متعدد
همانطور که می‌بینید، نرم افزارهای مبتنی بر وب پیچیده می‌توانند با تعداد زیادی از منابع داده کار کنند و امکانات متعددی دارند. نرم‌افزارهای مبتنی بر وب ساده، معمولا فقط روی انجام یک کار تمرکز میکنند:
- محاسبه پرداخت وام
- نمایش نرخ تبدیل ارز
- تولید پالت رنگ
- ساخت نظرسنجی‌های سفارشی
اینها تنها چند نمونه نرم افزار مبتنی بر وب هستند و شامل تمامی انواع نرم افزارهای کاربردی مبتنی بر وب نمی‌شوند. اما می‌توانند به شما ایده خوبی در مورد توانایی‌های نرم افزارهای مبتنی بر وب بدهند. نرم افزار سازمانی تحت وب نیز یک نمونه دیگر از این موارد است که نشان از توانایی بالای نرم افزارهای تحت وب برای ارائه قابلیت‌های پیچیده است. سیستم‌های اتوماسیون اداری تحت وب، از نمونه‌های مطرح کاربرد نرم افزار سازمانی تحت وب محسوب می‌شوند.
جمع بندی
مجموعه‌ای از ویژگی‌ها (مزایا ومعایب) نرم افزارهای تحت وب هسته‌ی برنامه‌های تحت وب را تشکیل می‌دهند که ما در این مقاله به طور مختصر به آن پرداخته‌ایم، و همچنین دریافتیم که نرم افزارهای تحت وب به ما کمک میکنند تا وظایف درون شرکت را ساده‌تر کرده و رسیدن به هدف را نیز برای ما راحت‌تر می‌کند. به عبارتی دیگر با استفاده از نرم افزارهای تحت وب می‌توانیم بهره‌وری، کارایی و سرعت را افزایش دهیم.
